خوشبینی نسبت به آینده بازار مس جهان

معدن و توسعه: پس از آنکه قیمت مس اوایل امسال به بالاترین سطح خود رسید، چشم‌انداز بلندمدت آن مبهم و نامشخص شده، با وجود این‌که اکثر تحلیلگران نسبت به بازار آن خوشبین هستند، اما سردرگمی و ابهامی وجود دارد که برخی از کارشناسان را نسبت به آن محتاط‌تر کرده است. 

همان‌گونه که شاهد بودیم در اوایل امسال قیمت این فلز به اوج خود رسیده، اما پس از آن، روند قیمت آن متوقف شده و دیگر به اوج دست نیافت و همین مساله باعث شد که نسبت به روند آن تا پایان سال با شک و تردید نگاه شود. برخی از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که پس از این اوج‌گیری مجددا تا پایان سال قیمت مس به روند فزاینده خود در بازارهای جهانی ادامه داده، بخصوص این‌که تقاضای چین هنوز رو به رشد، اگرچه عرضه آن نیز به آهستگی رو به افزایش است و سعی دارد که بسرعت از تقاضا پیشی گیرد. 

سال گذشته قیمت مس به‌طور متوسط 6500 دلار در هر تن بود که اوایل امسال از مرز 10 هزار دلار در هر تن گذشته و به اوج 10148 دلار در هر تن (قیمت نقد رسمی بورس فلزات لندن) در چهاردهم ماه فوریه رسید، اما بسرعت این قیمت اصلاح شده و از آن به بعد نوسان داشته و دوازدهم ماه می به 8536 دلار در هر تن نیز تنزل پیدا کرد. جالب توجه این است در بازاری که به‌نظر می‌رسید با کمبود مس مواجه باشد، از اوایل ماه دسامبر موجودی انبارهای مس در بورس فلزات لندن رو به افزایش گذاشته، یکسال پیش موجودی انبارهای مس حدود 470 هزار تن بود، اما بتدریج و به‌طور یکنواخت در نهم دسامبر به 349 هزار تن کاهش پیدا کرد، اما پس از آن زمان به سطح یکسال پیش افزایش پیدا کرده است. 

به‌نظر می‌رسد که حداقل بدلیل کاهش واردات چین و ناپدید شدن فاصله قیمت دادوستد همزمان بازار سلف شانگهای (SHFE) با بورس فلزات لندن (LME) است که قیمت‌های مس را تنزل داده است. 

افزایش موجودی انبارهای بورس فلزات لندن بدلیل عدم خرید چینی‌هاست، اما تحویل آهسته‌تر می‌شود و هنوز موجودی انبارهای بورس فلزات لندن رو به افزایش است، اما ممکن است بزودی این شرایط رخ دهد. بازار مس همانند سایر فلزات بشدت تحت نفوذ چین قرار دارد که سال گذشته بزرگ‌ترین تولیدکننده مس تصفیه شده در جهان با حدود 6/4 میلیون تن تولید و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده در جهان با حدود 4/7 میلیون تن (مصرف ظاهری) مصرف بود. چین با 16/1 میلیون تن تولید معدنی در سال 2010 پس از شیلی (42/5 میلیون تن) و پرو (25/1 میلیون تن) در ردیف سوم در جهان قرار گرفته است. 

در چین انجمن صنایع فلزات غیرآهنی پیش‌بینی می‌کند که میزان تقاضای مس این کشور با 6 درصد افزایش امسال حدودا به 3/7 میلیون تن خواهد رسید. دلیل اصلی آن بازسازی شبکه برق‌رسانی در نواحی روستایی و طرح‌های دولت مرکزی برای ساخت خانه‌های ارزان‌قیمت است. 

انجمن علاوه بر این پیش‌بینی می‌کند که تولید مس تصفیه شده این کشور (چین) افزایش چشمگیری خواهد داشت و امسال به 5 میلیون تن خواهد رسید. طبق گزارش دفتر ملی آمار چین تولید مس تصفیه شده آن برای ماه‌های ژانویه ـ آوریل با 8/15 درصد افزایش نسبت بمدت مشابه آن در سال 2010 به 73/1 میلیون تن بالغ شد. ارقام وارداتی موید این نظر است که خرید مس چین کندتر شده و واردات مس تصفیه شده با 21 درصد کاهش نسبت بمدت مشابه آن در سه ماهه اول تقریبا به 596 هزار تن افت پیدا کرد. سوال این است که چرا چین دیگر مس نمی‌خرد، چون از موجودی انبارهای خود مصرف می‌کند یا می‌خواهد سرعت رشد اقتصادی خود را کنترل کند؟ به احتمال قوی پاسخ یکی از این دو مورد است. 


تقاضای واقعی 

از آنجا که در زنجیره عرضه حجم قابل‌توجهی از موجودی انبارهای مصرف شده، مصرف‌کنندگان تمایلی ندارند که با این قیمت‌های کنونی خرید کنند، اما به هرحال تقاضا همچنان بالا است. 

تحلیلگران معتقدند که مصرف‌کنندگان چینی احتمالا منتظر هستند تا قیمت‌ها کاهش پیدا کند تا پس از آن وارد بازار شوند و خرید کنند. عرضه و تقاضای واقعی همانند گذشته و چشم‌انداز بازار مس مطلوب است، چون چین هنوز در داخل با کمبود مس زیادی مواجه است که باید در سه ماهه سوم یا چهارم سال به موجودی انبارهای خود اضافه کند، نمی‌توان گفت که موجودی انبارهای چین بسیار پایین است، چون علائم حاکی از این است که خریداران چینی بیشتری مجبور خواهند شد که به بازار برگردند و این علائم شامل سقوط موجودی انبارهای مس در بورس سلف شانگهای و انبارهای رسمی LME است. 

تحلیلگر موسسه Barclays Capital نیز به آخرین افت موجودی انبارهای مس در چین اشاره می‌کند که نشان می‌دهد تقاضای اساسی هنوز در این کشور بسیار بالا است و نیز عوامل دیگری چون افزایش اختلاف قیمت خرید و فروش بورس فلزات لندن و بورس سلف شانگهای (تغییر از افزایش تدریجی قیمت‌ها به سمت کاهش تدریجی قیمت‌ها در آینده) و افزایش پریمیوم‌های فیزیکی در این روند دخالت دارند. 

این تحلیلگر اضافه می‌کند که عمر استفاده از موجودی انبارها به سر آمده، اگرچه این بدین معنی نیست که باید در حال حاضر منتظر افزایش سریع موجودی انبارها شد، اما به هر صورت اوضاع این‌گونه خواهد بود که مصرف‌کنندگان چینی برای برطرف کردن نیازهای فوری خود به خرید هرچه بیشتر روی خواهند آورد. 

علاوه بر این، تقاضا در اروپا بالاست، به‌طوری که مصرف ظاهری در سه ماهه اول امسال نسبت بمدت مشابه آن در سال گذشته با 8/12 درصد افزایش به 07/1 میلیون تن رسیده است. 

این افزایش شامل بالا رفتن تقاضا برای مس تصفیه شده در اکثر کشورهای عمده مصرف‌کننده مس مانند آلمان (2/3 درصد) و ایتالیا (4/6 درصد) است، اما بالاترین رشد قابل‌توجه مربوط به روسیه با 5/63 درصد افزایش است که در سه ماهه اول امسال تقاضای این کشور را به 174 هزار و 500 تن رسانده، اگرچه بخش ساختمانی اروپا در شرایط ضعیفی قرار دارد، اما این اشتباه است که اگر فقط روی این موضوع تکیه کرده و به رشد قابل‌توجه صادرات و بازار داخلی خودرو و ماشین‌آلات آن اشاره نکنیم. به‌طور کل مصرف مس تصفیه شده در جهان در این دوره نسبت بمدت مشابه آن در سال گذشته با 2/1 درصد رشد به 76/4 میلیون تن رسید، به‌طوری که مازاد مس در سه ماهه اول به 118 هزار تن رسید. از طرف دیگر آخرین اطلاعات منتشره از طرف گروه مطالعات بین‌المللی مس (LCSG) برای دو ماه اول سال 60 هزار تن کمبود عرضه را نشان می‌دهد که مصرف ظاهری با 9/5 درصد افزایش نسبت بمدت مشابه آن در سال قبل به 088/3 میلیون تن رسیده، در حالی‌که تولید مس تصفیه شده با 3/0 درصد کاهش به 028/3 میلیون تن رسید. اگر در نظر بگیریم که کل بازار جهان 20 میلیون تن باشد، می‌توان گفت که این توازن بصورت کلی برقرار است. 

بعضی از تحلیلگران نسبت به آینده نزدیک بازار مس با وجود امیدواری کلی در بلندمدت و پیش‌بینی افزایش یکنواخت میانگین قیمت‌های آن در بورس فلزات لندن، محتاط‌تر برخورد می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که دوره میانی سال بسیار پرمخاطره باشد، اگرچه ممکن است بدنبال آن دلیلی برای خوشبینی بوجود آید. 


کاهش تورم 

به‌نظر می‌رسد که تولید در چین کندتر شود که احتمالا در نتیجه سیاست‌های اقتصادی انقباضی دولت است که هدف آن کاهش بیش از 5 درصدی تورم است. شاخص رسمی مدیران خرید صنایع (PMI) چین نشان می‌دهد که در ماه مارس از سطح بسیار بالای 4/53 درصدی به 9/52 درصد در ماه آوریل و سپس به 52 درصد در ماه می تنزل پیدا کرده و شاخص PMI دیگری برای چین (HSBC/ Markit) نشان می‌دهد که در ماه می به 6/51 درصد سقوط کرده است. 

برخی از کارشناسان می‌گویند این افت بدلیل کاهش فعالیت‌های تولیدی در اواسط سال است که می‌تواند با رکود کنونی تشدید یافته و به حداکثر برسد. 

عامل دیگری که در چین سایه افکنده، احتمالا کمبود برق یا جیره‌بندی آن باشد که می‌تواند روی معادله تولید و مصرف اثرگذار باشد، اما اکثر تحلیلگران معتقدند که برای مس اثر آن به‌طور کل خنثی است. 

در گذشته تولیدکنندگان مس در چین نشان داده‌اند که در واقع خاموشی برق برخلاف سایر فلزات پایه روی آنها بی‌اثر بوده و آمار نشان می‌دهد که از این نظر تولید بدلیل کمبود برق کاهش پیدا نکرده است. 

به هرحال مساله دیگری که این معادله را پیچیده‌تر می‌کند، تمایل چین به کارخانه‌های صنعتی کهنه و آلوده‌کننده است. وزیر صنعت و فناوری اطلاعات چین می‌گوید: هدف بستن 291 هزار تن در سال ظرفیت کارخانه‌های قدیمی ذوب مس در این سال است. این بخش از تنبیه 18 واحد صنعتی سنگین است که وزیر مربوطه ماه گذشته آن را اعلام کرد. مدیر بخش تحقیقات فلزات سوسایته جنرال معتقد است که محدودیت‌های بیشتر پولی در چین مانند کنترل وام‌دهی بانک‌ها که در ماه آوریل تشدید یافت، هنوز رو به افزایش است. 

مدیر مذکور اضافه می‌کند که به نظر نمی‌رسد قیمت‌های مس مجددا به اوج خود در اوایل سال افزایش پیدا کند، چون رشد اقتصادی در اروپا و آمریکا نیز رو به کندی است. 

جنرال سوسایته پیش‌بینی می‌کند که تولیدات معدنی باید از سال آینده افزایش پیدا کند، چون پروژه‌های جدید راه‌اندازی خواهند شد، اگرچه مشکلات تولیدات معدنی مانند افت گرید سنگ، وضعیت بد آب و هوایی و اقلیمی و اعتصابات کارگری، موجب افت تولیدات معادن کوچک و اجرای طرح‌های توسعه آنها شده،اما بازار کنسانتره سال آینده به سمت عرضه مازاد حرکت خواهد کرد. 

از جمله معادن بزرگی که در سال‌های 2012ـ2010 توسعه و راه‌اندازی شدند عبارتند از معادن Los Brones در شیلی، افزایش ظرفیت 265 هزار تن در سال، معدن Esperanza شیلی با ظرفیت 200 هزار تن در سال، معدن Bdecobre مکزیک، با 140 هزار تن در سال ظرفیت، معدن Antamina در پرو با 111 هزار تن در سال ظرفیت و معدن Konkola Deep در زامبیا با یکصد هزار تن در سال ظرفیت. کل ظرفیت افزایش یافته برای 16 پروژه معدنی مس در جهان بالغ بر 5/1 میلیون تن بیشتر در بین سال‌های 2012ـ2010 خواهد بود. 

ICSG پیش‌بینی می‌کند که احتمالا امسال به تولید معدنی 6/4 درصد افزوده شده و به 83/16 میلیون تن برسد و سال آینده نیز با 36/6 درصد افزایش به 9/17 میلیون تن خواهد رسید. 

پیش‌بینی می شود که تولید مس تصفیه شده در جهان امسال 48/3 درصد افزایش یافته و به 72/19 میلیون تن برسد و سال آینده نیز با 88/4 درصد افزایش به 69/20 میلیون تن خواهد رسید. 

در هر حالت این مقادیر تولید پیش‌بینی شده کمتر از مصرف بوده، به‌طوری که کمبود امسال 377 هزار تن بوده و سال آینده به 279 هزار تن کاهش پیدا خواهد کرد. 


سایه ابهامات 

ICSG در پیش‌بینی ماه آوریل خود توضیح می‌دهد، عوامل متعددی وجود دارد که در تحلیل‌ها ابهام ایجاد می‌کند که می‌تواند این پیش‌بینی‌ها را تغییر دهد. این عوامل شامل اثرات زلزله و سونامی در ژاپن، آشفتگی‌های سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا، تغییرات در سیاست‌های تجاری و پولی و برداشت نامطمئن در آسیا است. 

در حقیقت عوامل اقتصاد کلان در حال حاضر از اهمیت بالاتری برخوردار است. 

نگرانی‌های مربوط به رکود اقتصادی همزمان در اتحادیه اروپا، آمریکا و چین در چند ماه آینده رو به افزایش است. دلیلی ندارد که هنوز نسبت به آینده بازار مس بسیار امیدوار باشیم، اما باید منتظر ماند که چه اتفاقی رخ خواهد داد. 

از جمله مسائل دیگری که سایه افکنده، بحران پایان دوره QEz (دوره کمک‌ها و مشوق‌های اقتصادی دولت آمریکا) در اواخر ماه ژوئن است. در دوره 8 ماهه بسته مشوق‌های QEZ قیمت‌های فلزات را سال گذشته تقویت کرد، اما باید منتظر ماند که پس از پایان QEZ چه اتفاقی خواهد افتاد و آیا بدنبال آن QE3 وجود خواهد داشت یا نه؟ 

نکته دیگری که قابل توجه است ماهیت قابلیت پیش‌بینی قیمت است، بنابراین می‌توان انتظار داشت که وقایع پیشاپیش روی قیمت‌ها اثر خواهند گذاشت. 

یک نمونه افزایش نرخ بهره است که بدون شک سال آینده و حتی زودتر در آمریکا و اروپا شاهد آن خواهیم بود. این مساله تا حدی سرمایه‌گذاران را از بازار کالا منحرف خواهد کرد و در نتیجه آثار منفی روی قیمت‌ها خواهد گذاشت. 

با توجه به تعدد مشکلات و مسائل که روی بازار مس سایه افکنده، پس جای تعجب نیست که نمی‌توان برای بلندمدت به اجماع آرا و پیش‌بینی مشخصی در حال حاضر دست یافت، اما می‌توان انتظار داشت که شاید از اواسط سال شفافیت بیشتری در بازار وجود داشته باشد.



منبع: متال‌بولتن